Viêm loét dạ dày: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Viêm loét dạ dày là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhất hiện nay. Bệnh ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, gây đau đớn kéo dài, rối loạn tiêu hóa và nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xuất huyết, thủng dạ dày hoặc ung thư dạ dày. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin đầy đủ và dễ hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách điều trị cũng như phòng ngừa viêm loét dạ dày.

Viêm loét dạ dày là gì?

Viêm loét dạ dày là tình trạng tổn thương niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng (phần đầu của ruột non). Các vết loét hình thành khi lớp niêm mạc bị bào mòn do axit dạ dày hoặc các tác nhân gây hại khác, dẫn đến viêm, đau và khó chịu ở vùng bụng trên.

Nguyên nhân gây viêm loét dạ dày

1. Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP)

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm loét dạ dày. Vi khuẩn HP sống trong lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày và tiết ra enzyme urease phá vỡ hàng rào bảo vệ này, khiến axit dạ dày dễ dàng gây loét.

2. Sử dụng thuốc giảm đau kéo dài (NSAIDs)

Các loại thuốc như aspirin, ibuprofen, naproxen… có thể ức chế chất bảo vệ niêm mạc dạ dày, khiến dạ dày dễ bị tổn thương bởi axit.

3. Căng thẳng và stress kéo dài

Căng thẳng làm tăng tiết axit và co thắt dạ dày, khiến niêm mạc bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

4. Thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh

Ăn không đúng bữa, bỏ bữa sáng
Ăn nhiều đồ cay, chua, chiên rán, đồ uống có gas
Uống nhiều rượu, bia, cà phê, hút thuốc lá
Thức khuya, ngủ không đủ giấc

Triệu chứng viêm loét dạ dày thường gặp

Triệu chứng	Mô tả
Đau thượng vị	Đau âm ỉ hoặc dữ dội, thường xuất hiện sau ăn hoặc lúc đói
Ợ hơi, ợ chua	Do axit dạ dày trào ngược lên thực quản
Buồn nôn, nôn	Thường xảy ra sau khi ăn
Chán ăn, đầy bụng	Dạ dày không tiêu hóa tốt thức ăn
Rối loạn tiêu hóa	Có thể táo bón hoặc tiêu chảy
Mệt mỏi, khó ngủ	Do đau bụng kéo dài hoặc lo lắng
Sút cân không rõ lý do	Hấp thu kém hoặc ăn ít vì đau
Đi ngoài phân đen, nôn ra máu	Dấu hiệu cảnh báo xuất huyết tiêu hóa – cần cấp cứu

Cách chẩn đoán viêm loét dạ dày

1. Nội soi dạ dày – tá tràng

Là phương pháp chính xác nhất giúp quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày, phát hiện vết loét, chảy máu hoặc tổn thương bất thường. Có thể kết hợp sinh thiết để kiểm tra tế bào ung thư hoặc vi khuẩn HP.

2. Xét nghiệm tìm vi khuẩn HP

Test hơi thở urease
Xét nghiệm máu, phân hoặc mô sinh thiết

3. Xét nghiệm máu

Giúp đánh giá tình trạng thiếu máu nếu có xuất huyết tiêu hóa.

4. Chụp X-quang dạ dày có cản quang

Hiện ít được sử dụng do độ chính xác thấp hơn nội soi.

Điều trị viêm loét dạ dày hiệu quả

1. Sử dụng thuốc theo chỉ định

Thuốc ức chế tiết axit: Omeprazol, Esomeprazol, Lansoprazol… giúp giảm tiết axit, hỗ trợ lành vết loét.
Thuốc kháng histamin H2: Ranitidine, Famotidine – hỗ trợ giảm tiết axit.
Thuốc bảo vệ niêm mạc: Sucralfate, misoprostol.
Kháng sinh diệt HP: Amoxicillin, Clarithromycin, Metronidazole… theo phác đồ của bác sĩ.

2. Chế độ ăn uống hợp lý

Ăn đúng giờ, chia thành nhiều bữa nhỏ
Tránh đồ ăn cay, chua, nhiều dầu mỡ
Ưu tiên thực phẩm mềm, dễ tiêu: cháo, súp, rau luộc, cơm nhão
Tránh ăn quá no hoặc để bụng quá đói
Không uống rượu, bia, cà phê, nước ngọt có gas

3. Thay đổi lối sống

Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi ngày
Tránh căng thẳng, lo âu quá mức
Tập thể dục nhẹ nhàng: đi bộ, yoga, thiền
Bỏ hút thuốc lá

4. Tái khám định kỳ

Để đánh giá kết quả điều trị và điều chỉnh phác đồ nếu cần. Nếu loét nặng hoặc nghi ngờ ung thư, cần sinh thiết và theo dõi chặt chẽ.

Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời

Xuất huyết tiêu hóa: nôn ra máu, đi ngoài phân đen
Thủng dạ dày: gây đau bụng dữ dội, phải phẫu thuật
Hẹp môn vị: thức ăn không xuống ruột được, gây nôn nhiều
Ung thư dạ dày: nếu vết loét chuyển thành ác tính

Cách phòng ngừa viêm loét dạ dày

Ăn uống điều độ, đúng bữa
Tránh các thực phẩm có hại cho dạ dày
Không tự ý dùng thuốc giảm đau kéo dài
Không hút thuốc, hạn chế rượu bia
Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc
Tầm soát vi khuẩn HP nếu có người thân từng mắc bệnh

Viêm loét dạ dày là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu phát hiện và điều trị sớm. Bên cạnh việc dùng thuốc đúng chỉ định, người bệnh cần chú ý thay đổi lối sống, ăn uống hợp lý và kiểm soát stress.