Tại sao nam giới dễ mắc bệnh thận hơn nữ giới? Tổn thương thận cấp và cách phòng ngừa

Thận là cơ quan đóng vai trò then chốt trong việc lọc máu, cân bằng điện giải và thải độc cho cơ thể. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu mới đây, nam giới có nguy cơ tổn thương thận cấp tính cao hơn nữ giới, và tình trạng này đang ngày càng phổ biến ở người trẻ tuổi do lối sống kém lành mạnh. Vậy nguyên nhân do đâu? Dấu hiệu tổn thương thận là gì? Và làm thế nào để bảo vệ thận khỏe mạnh?

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về tổn thương thận cấp ở nam giới và cách phòng tránh hiệu quả.

Tổn thương thận cấp là gì?

Tổn thương thận cấp (Acute Kidney Injury – AKI) là tình trạng suy giảm chức năng thận đột ngột trong vòng vài giờ đến vài ngày, khiến thận không thể lọc máu hiệu quả. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến suy thận mạn tính, phải lọc máu, ghép thận hoặc thậm chí tử vong.

Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nam giới có nguy cơ bị tổn thương thận cấp cao hơn nữ giới tới 50%, đặc biệt trong các trường hợp nhiễm trùng nặng, mất nước, dùng thuốc không kiểm soát hoặc mắc các bệnh lý nền như cao huyết áp, tiểu đường.

Vì sao nam giới dễ tổn thương thận hơn nữ?

1. Cấu trúc sinh lý học

Theo nghiên cứu của Bệnh viện Bạch Mai, hormone testosterone ở nam giới có thể làm tăng tính nhạy cảm của thận với các yếu tố gây viêm và tổn thương, trong khi estrogen ở nữ giới lại có tác dụng bảo vệ thận.

2. Lối sống thiếu lành mạnh

Nhiều nam giới có xu hướng:

• Uống rượu bia thường xuyên

• Hút thuốc lá

• Thức khuya, làm việc căng thẳng

• Ít uống nước, ăn mặn

Những thói quen này làm tăng gánh nặng cho thận và gây tổn thương tế bào thận trong thời gian dài.

3. Tâm lý chủ quan, ít khám sức khỏe

Nam giới thường có xu hướng chịu đựng các triệu chứng ban đầu như mệt mỏi, tiểu ít, đau lưng… và ít khi chủ động đi khám, dẫn đến tình trạng phát hiện bệnh muộn.

Nguyên nhân gây tổn thương thận cấp

1. Mất nước nghiêm trọng

Sốt cao, tiêu chảy, đổ mồ hôi quá mức khi vận động mà không bù nước kịp thời sẽ khiến lưu lượng máu đến thận giảm, gây thiếu oxy nuôi tế bào thận.

2. Sử dụng thuốc không hợp lý

Một số loại thuốc giảm đau, kháng sinh, thuốc cản quang chụp CT nếu dùng liều cao, kéo dài hoặc không có chỉ định bác sĩ có thể gây độc cho thận.

3. Nhiễm trùng nặng

Các bệnh nhiễm trùng máu, sốt xuất huyết, viêm phổi nặng… khiến hệ miễn dịch hoạt động quá mức, sản sinh các chất gây viêm tấn công cả mô thận.

4. Bệnh lý nền không kiểm soát

• Tăng huyết áp: gây tổn thương vi mạch thận

• Đái tháo đường: tăng đường huyết gây xơ hóa cầu thận

• Sỏi thận, viêm thận: ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng thận

Dấu hiệu tổn thương thận cấp nam giới cần lưu ý

Nếu có từ 2 dấu hiệu trở lên kéo dài nhiều ngày, bạn nên đi khám chuyên khoa thận-tiết niệu để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị

• Suy thận mạn tính

• Phải lọc máu suốt đời

• Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch

• Rối loạn điện giải, loạn nhịp tim

• Tử vong do nhiễm độc máu

Cách phòng ngừa tổn thương thận hiệu quả ở nam giới

1. Uống đủ nước mỗi ngày

• Tối thiểu 2 lít/ngày, tăng lên nếu hoạt động nhiều, trời nắng nóng

• Uống nước lọc, nước canh, nước ép trái cây tươi

• Tránh uống quá nhiều nước ngọt, nước có gas

2. Hạn chế rượu bia, thuốc lá

• Rượu bia là tác nhân hàng đầu làm tăng gánh nặng thận

• Nicotine trong thuốc lá gây co thắt mạch máu thận, làm giảm lưu lượng máu đến thận

3. Giảm ăn mặn

• Giới hạn muối dưới 5g/ngày

• Tránh thức ăn đóng hộp, mì gói, đồ ăn nhanh

4. Tập thể dục đều đặn

• Tối thiểu 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần

• Giúp ổn định huyết áp, đường huyết và tăng lưu thông máu đến thận

5. Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần

• Kiểm tra creatinine, ure máu, chức năng lọc cầu thận (eGFR)

• Phát hiện sớm các dấu hiệu tổn thương thận và điều trị kịp thời

6. Thận trọng khi dùng thuốc

• Không tự ý dùng thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau dài ngày

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thực phẩm chức năng, thuốc Đông y

Các thực phẩm giúp bảo vệ thận

• Cá hồi, cá thu, dầu oliu: chứa omega-3 giúp giảm viêm thận

• Việt quất, nho đỏ, táo: giàu chất chống oxy hóa

• Tỏi, nghệ: kháng viêm, hỗ trợ thận

• Bí đỏ, rau chân vịt, đậu xanh: cung cấp chất xơ và vitamin cần thiết

Tổn thương thận cấp ở nam giới là vấn đề nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu bạn xây dựng lối sống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Đừng để đến khi thận “lên tiếng” mới bắt đầu lo lắng, hãy lắng nghe cơ thể và chăm sóc ngay bây giờ.